De oorsprong van de methodiek systemisch werken ligt onder andere bij Bert Hellinger en Virginia Satir. Hellinger ontdekte de kenmerken van elk systeem en ontwikkelde een methode om hiermee te werken en de oorzaken inzichtelijk te maken. Hij ontwikkelde het systemisch werken in eerste instantie voor het werken met families (familieopstellingen), later deed hij dat ook voor organisaties (organisatieopstellingen).
Het systeem
Mensen vormen altijd verbanden met elkaar, zoals het familie-, school-, werk- of verenigingsverband. Elk lid binnen zo’n verband heeft een eigen plek en samen vormen zij het systeem. Tussen de leden van het systeem speelt, veelal onbewust, de dynamiek en belangrijke rol. Hieruit ontstaan patronen die in sterke mate bepalend zijn voor het individuele gedrag. Met behulp van een systeemconstellatie (familie- of organisatieopstelling) wordt het verband zichtbaar, zodat de dynamiek naar het bewustzijn wordt getild. We kijken dan als het ware in de spiegel van ons eigen leven en de dynamiek van onszelf in relatie tot de dynamiek van onze familie, de organisatie waarin we werken of bijvoorbeeld onze vriendenkring. Waar we naar kijken is afhankelijk van het thema waaraan we willen werken.
De vier principes van het systeem
- Ordening: Het gaat hier om het innemen van de juiste plek binnen het systeem met de daarbij behorende verantwoordelijkheid.
- Balans in geven en nemen: Geven en nemen dienen evenredig in balans te zijn.
- Erbij horen: Iedereen heeft recht op een plek in het systeem
- Erkennen van wat er is: Het gegeven nemen zoals het is en dit te aanvaarden in de juiste grootte, zonder iets te willen veranderen.
De opstelling.
De opstelling verloopt als volgt. Een cliënt brengt een thema naar voren en de begeleider bespreekt kort welke actoren (bv. familieleden bij een familie opstelling of collega’s/bedrijfsprobleem bij een organisatieopstelling) een rol kunnen spelen in verband met het thema. Vervolgens definieert de cliënt zijn/haar verlangen op zielsniveau. Nu kan de opstelling neergezet worden.
Wat is een opstelling? Het neerzetten van representanten voor de actoren, waardoor de dynamiek tussen familieleden of van de organisatie waarneembaar worden. Wat (verborgen) is wordt zichtbaar.
Hoe werkt het? Het is alsof je in de spiegel kijkt van je eigen leven en dat van je familie. Het maakt de verborgen verstrengelingen, blokkades, herhalingspatronen en hun onderliggende betekenis zichtbaar. Dit geeft een diepgaand emotioneel en gevoelsmatig inzicht in jezelf en in de dynamiek binnen je familiesysteem. Dat inzicht kan je diep raken op zielsniveau en wezenlijk iets veranderen. Vaak is het een begin van grote veranderingen op allerlei terreinen van je leven.
We kunnen helende interventies toepassen. Deze werken ook door bij representanten en observatoren.
Wanneer werkt het? Bij ongewenste emoties en gevoelens, waarvan de oorsprong moeilijk te vinden is, bijv.; diep verdriet, boosheid of ondefinieerbare angsten. Ook bij ziekte, uitsluiting, conflictsituaties, verslaving of overgewicht.
Psychotechnieken of interventies reiken vaak niet tot de echte kern (waar het om gaat). Er kan dan sprake zijn van een “systemische verstrikking”. Zodra deze helder wordt, komt er op een dieper niveau inzicht en heling. Familieopstellingen blijken een krachtig middel om onverwerkte vraagstukken te helen.
Biovion 